MARKA NEDİR?

Marka ve Patent Davaları hakkında halk arasında Marka Avukatı, Patent Avukatı şeklindeki kullanılan ifadelerin hatalı olduğunu öncelikle belirtmek gerekir. Zira böyle bir avukatlık türü olmamakla birlikte marka davası uzmanlaşmış avukat, patent davası uzmanlaşmış avukat tabirlerini kullanmak daha uygundur“Bir işletmenin mal veya hizmetlerini, başka bir işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan her türlü işaret” olarak tanımlayabileceğimiz marka kavramı, işletmelerin vazgeçilmez ve oldukça yüksek değere sahip malvarlığı unsurlarından birini oluşturan marka, aynı zamanda korunmaya muhtaç bir hak ve değerdir.

Marka hakkı, fikri ve sınai mülkiyet hakları arasında nispeten daha geniş ve de detaylı düzenlemelerin yapıldığı ve uygulamada en yaygın kullanılan hak türlerindendir. Markaların diğer fikri ve sınai hak türleri içinde en çok başvurusunun olması ve bu hakkın kullanılması sebebiyle diğer sınai haklara nazaran daha fazla hukuki sorunla karşılaşılmasıdır.

SMK m.4’e göre . “Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir.” hem Mülga Mar. KHK’ nın 5’ inci maddesinde hem de SMK’ nın 4’ üncü maddesinde markaya; isim, sözcük, şekil, renk, harf, sayı ses, mal ve ambalaj biçimini kapsamak üzere ayırt edici her türlü işaret marka kapsamına dahildir.

Görüleceği üzere marka yalnızca bir isim değil; tek bir harf, şekil, logo, ses dahi ayırt edici olmak kaydıyla marka olarak korunabilmektedir. Markanızın tescil aşamasında bu ayırt edici olma unsurları önem arz etmektedir. Markanızın tescil edilebilir olup olmaması durumunda mevzuata göre ayırt edici özellikleri taşıyıp taşımadığı hakkında bir marka avukatı tarafından görüş almanız faydalıdır.                   ( NOT: Marka avukatı uygulamada ve halk arasında kullanılan ancak esasında yanlış kullanılan bir terimdir. Zira marka avukatı , ceza avukatı gibi avukatlık türleri bulunmamaktadır. Marka hukuku üzerinde uzmanlaşmış avukat terimini kullanmak daha uygundur. Ancak bu makale akademik bir makale olmadığı için, kolay anlaşılır olması bakımından marka avukatı terimi kullanılabilecektir)

Markanın tescili sonucunda markanız artık başka kişi, işletmelere karşı korunmaktadır. Marka Davaları, bu alana ilişkin taklit marka üretimi, taklit marka satışı gibi çeşitli şekillerde marka hakkına tecavüzler yaşanabilmektedir. Bu türlü çeşitli marka tecavüzlerine karşı çeşitli marka korunma yolları bulunmaktadır. Marka tecavüzü öncelikle bir suçtur. Marka tecavüzünün suç konusu oluşturup ceza davası açılması için şikayet yoluna başvurma hakkında marka avukatı tarafından hukuki bir yardım alabilirsiniz sınai mülkiyet hakları, fikri haklardan farklı olarak, tescil edilmekle ortaya çıkarlar. Sınai hakların elde edilmesi için, tescilsiz tasarımlar gibi istisnalar dışında, tasarım ve markaların tescil edilmeleri gerekmektedir. tescil, marka üzerindeki hakları ispatlayan ve marka ihlalini engelleyen en önemli araçtır.

Marka Başvurusunda Bulunabilecek Kişiler

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları.

• Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yerleşim yeri olan veya sınai ya da ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler.

• Paris Sözleşmesi veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler.

• Karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere sınai mülkiyet hakkı koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler, Türkiye’de marka başvurusunda bulunma hakkına sahiptir.

MARKA TESCİL SÜRECİ

Marka tescil başvuru süreci, şekli inceleme, başvurunun mutlak ret nedenleri çerçevesinde değerlendirilmesi, karara ve yayıma itiraz, üçüncü kişilerin görüş ve itirazlarının değerlendirilmesi ile başvurunun tescil edilmesi aşamalarından oluşmaktadır. Şekli İnceleme Markanın Kanun hükümlerine uygun bir şekilde tescilinden bahsedebilmek için Kuruma sunulan başvurunun ilk olarak şekli yönden incelenmesi gerekmektedir. Şekil incelemesi ardından, tescili istenen mal ve hizmetler de dikkate alınarak mutlak ret nedenleri çerçevesinde uzmanlar tarafından re’sen incelemeye tabi tutulmaktadır. Mutlak ret nedenlerinden birinin varlığı durumunda başvuru, tescili talep edilen mal ve hizmetlerin tamamı veya bir kısmı için reddedilmektedir. Marka tescili sürecinde şekil şartlara uygun olup olmadığı yada marka tescil ret nedenlerinin olup olmadığı açısından bir inceleme için bir marka avukatı tarafından hukuki yardım almanız faydalı olabilir.

Marka Tescil İtirazı

Marka tescili için başvuru ardından, isteğin sonuçlandırılması; Patent tasarım, patent tescil, taraşım tescil gibi süreçler sonunda kişiye özgü tasarımı kullanma hakkı verir. Ancak bu tasarım, markanız başka kişiler tarafından kullanılabilir, bu durumda marka tescil itirazı hakkı bulunmaktadır. Marka tescili başvuru tarihi esas alınarak o andan itibaren korunmaya alınır. Başvurunuzun olumlu karar çıkması durumunda enstitü bülteninde yayınlanır. Bu yayınlanma süresi , askı süresidir. 3 aylık bu süreçte markaya herhangi birinden marka tescil itirazı gelirse Enstitü tarafından bu itirazlar değerlendirilerek sonuçlandırılır.

Patent / Faydalı Model

Patent; yeni olan sanayiye uygulanabilirliği olan, uygulanabilir olmakla birlikte içinde bir buluş aşamasını içeren, bu buluşa dair tüm olguların korunması için, bu buluşun kime ait olduğunu gösteren, sınai mülkiyet hakkına sınai mülkiyet hakkındır.

Faydalı model, patent kavramına benzer olsa da koruma süreleri ve başvuru süreci farklılıklar içermektedir.

Sınırlı bir süre ve yer için patent/ faydalı model sahibine, üçüncü kişiler tarafından buluşun izinsiz olarak üretilmesini, satılmasını, kullanılmasını veya ithal edilmesini engelleme amacıyla tanınan tekel haklarıdır. Koruma süreleri başvuru tarihi itibarıyla başlar ve aşağıdaki tabloda belirtilen süreler boyunca koruma devam eder. Başvuru aşamasında sınai haklar açısından çok önemli bir aşama olması sebebiyle, marka patent avukat yardımı almak faydalı olabilmektedir.

MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN HALLER

Markanın İzinsiz Kullanılması

Tescilli marka hakkı, sahibine birtakım haklar verir. Örneğin marka sahibi, markasının kendisinden izinsiz kullanılmasını engelleyebilir. SMK’nın 29. maddesinin a ve b bentlerinde marka sahibinin izni olmaksızın belirtilen şekillerde kullanılması marka hakkına tecavüz sayılmaktadır. Markanın izinsiz kullanımı markanın yalnızca isim gibi özelliklerinin tamamının izinsiz kullanılması şeklinde değil, örneğin bir işaretin reklamda , internetteki alan adlarında, iş ile ilgili herhangi bir unsurda kullanılması da bu markasal nitelikte olduğu için markaya tecavüz sayılır. Gerçekleştirilen bir çok reklam veya üretilen ürün markanın izinsiz kullanımını oluşturabilmektedir. Bu sebeple nelerin izinsiz kullanım kapsamına girdiği hakkında marka avukat yardımı almanız faydalı olabilir. 

Taklit

Tescilli marka ile aynı olan işaretin tescil kapsamına giren mal ve hizmetlerde

kullanılmasını, marka hakkına ihlal olarak düzenlemiştir. SMK’nın 29/b maddesine göre, marka sahibinin izni olmaksızın, bir markanın aynısının veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kullanılarak taklit edilmesi, marka hakkını ihlal eder.

İltibas

            İltibas, markanın, aynı veya benzer işaretler kullanmak suretiyle işaret ile tüketicide asıl marka arasında bağlantı bulunduğunu kişilerin zihninde uyandırmaya sebep olacak nitelikteki benzerliklerdir. Karıştırılma ihtimali; tescilsiz veya sonradan tescil edilmiş bir işaretin; görüntü, ses, doku, gibi özellikleri bakımından hedef kitlede, tescilli marka olduğu kanısının uyandırılma ihtimalidir. İltibas suretiyle tecavüz kriteri, 551 sayılı Markalar Kanunu’na175 nazaran hem 556 sayılı KHK’da hem de Sınai Mülkiyet Kanunu’nda genişletilerek, düşürülmüştür. Buna göre her iki düzenlemede de halk tarafından karıştırılma veya ilişkilendirilme ihtimalinin bulunması tecavüz olarak değerlendirilir.

Tanınmış Markanın Korunması ( Markanın Sulandırılması)

            Bu tabir markanın korunması ile ilgilidir. Örneğin bir markanın logosunun izinsiz olarak, kar amacı dahi güdülmeden kullanılması bazı durumlarda markayı zedeleyebilir. Markanın faaliyet gösterdiği alandan farklı bir alanda kullanılması dahi bu tecavüzü oluşturabilmektedir. Örneğin beyaz eşya alanında Türkiye çapında tanınmış bir X markasının logosu bir bisiklet üzerinde kullanılması markanın sulandırılması olarak değerlendirilerek, marka tecavüzünü oluşturur. SMK’nın 7/2-c’de sektör de farklı olsa, işaretin, markanın tanınmışlık düzeyinden yararlanılarak haksız kullanımı düzenlemektedir.

Markanın Taklit Edildiğini Bildiği Veya Bilmesi Gerektiği Halde Markayı Taşıyan Ürünleri Satmak, Dağıtmak, Ticari Amaçla Elinde Bulundurmak

Kişi markayı kendi taklit etmese de taklit olduğunu biliyorsa veya bilmesi gerekiyorsa, bu ürünleri satan dağıtan veya ticari olarak herhangi bir amaçla elinde bulunduran kişi marka hakkını tecavüz etmiş sayılır. SMK’ nın 29. maddesinin 1’inci fıkrasının (c) bendi uyarınca “markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak” marka hakkına tecavüz oluşturur.

Lisans Yoluyla Verilmiş Hakları Genişletmek veya Devretmek

SMK’nın 29’uncu maddesinin 1’inci fıkrasının (ç) bendi uyarınca marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları başkasına devretmek de, marka hakkına tecavüzdür.

MARKA TECAVÜZÜ SEBEBİYLE MARKA SAHİBİNİN MARKA İTİRAZI VE MARKA DAVASI AÇMA HUKUKİ KORUNMA YOLLARI

MARKA İTİRAZI

Marka sahibinin, markasına; taklit, benzerlik, iltibas gibi sebeplerle, mevzuatta sayılan kişiler tarafından Türk Patent Enstitüsü kararlına itiraz edebilirler. Kişiler Türk Patent Enstitüsü kararlarına itirazı kendileri veya vekilleri vasıtasıyla yapabilirler. TPE’nin kararınnın bildiriminden sonraki iki ay içinde yazılı dilekçe veya internet ortamında itiraz yapılabilir. Resmi Marka Bülteninde yayınlanan marka başvurularına , marka sahipleri daha önce tescilli markalarına benzediği, eskiye dayalı kullanımları ve buna benzer marka üzerindeki hakları gerekçesiyle itiraz edebilirler.

Marka itirazı hakkında ve usulü hakkında marka avukat yardımı alarak danışmanız faydalıdır.

MARKAYA TECAVÜZ SEBEBİYLE AÇILABİLECEK DAVALAR

Tespit Davası

Mülga MarKHK’da fiilin tecavüz olup olmadığı ile ilgili tespit davası açık bir şekilde düzenlenmemişken SMK’da bu durum açık bir şekilde düzenlenmiştir299. Marka karşı şayet bir tecavüz bulunup bulunmadığının tespiti davası açılabilmektedir. Tespit davası açmaya  açmaya yetkili kişiler, bu hususun tespitinde menfaati bulunan marka sahibi ve lisans alanlardır. Marka tecavüzü tespit davası açmak için  marka hukuku, marka davaları üzerine uzmanlaşmış avukat yardımı almanız faydalı olabilir.

Markaya Tecavüzün Men’i Davası

Markaya tecavüzün men davası açabilmek için SMK madde 29/1’deki fiillerinden birinin mevcut olması yeterlidir. Henüz markaya tecavüz fiilleri başlamamış olmakla birlikte, ciddi hazırlıkların bulunduğu anlaşıldığı takdirde men davası açılabilir.

Marka sahibinin, tecavüz tehlikesinin bulunduğu durumlarda; bu fiilin ve zararın gerçekleşmesini zorunda olduğunu kabul etmek, marka korumasının amacı ile bağdaşmaz. Dolayısıyla bu dava, mevcut tecavüz fiillerinin durdurulması yanında, ileride gerçekleşme ihtimali bulunan fiillerinde engellenmesi amacı ile yapılabilmektedir. Markaya tecavüz eden kişiye karşı men davasının açılabilmesi için, tecavüzde bulunanın kusurlu olması gerekli değildir

Marka Tecavüzü Maddi Manevi Tazminat Davası Açmak- Marka Tazminat Davası

SMK m.149/1-ç, ve ayrıca SMK’nın 150’nci maddesinin 1’inci fıkrasına göre de, “sınai mülkiyet hakkına tecavüz sayılan fiilleri işleyen kişiler, hak sahibinin zararını tazmin etmekle yükümlüdür.”. Ayrıca marka sahibi, fiili zarar ve yoksun kalınan kar anlamında uğradığı maddi zararlarının tazmini yanında, markanın üçüncü kişi tarafından kullanımı manevi zarara yol açmışsa, manevi zararında tazminini talep edebilir. Görüleceği üzere zarar çok geniş bir kavram olarak tutulmuştur. Bu sebeple açılacak olan davalarda tazminata nelerin girdiğine ilişkin niteleme yani tazminatın içeriği  ve tazminat miktarını belirlemek önemlidir. Bu sebeple tazminat türleri, içeriği hakkında marka patent avukat yardımı almanız faydalı olabilir.

İtibar Tazminatı Davası

Özel hukuk anlamında, marka patent hukuka özgü olarak İtibar tazminatı MK’nın 150’nci maddesinin 2’nci fıkrasında ayrıca bir düzenleme bulunmaktadır. Buna göre, marka hakkına tecavüz edilmesi durumunda, marka sahibi ayrıca itibar tazminatı isteyebilmektedir.

İhtiyati Tedbir Talebi

Marka sahibinin dava açması durumunda davanın sonuçlanıncaya kadar hak kaybı ve çeşitli zararlarla karşı karşıya kalma tehlikesi bulunmaktadır. Dava sonuçlanıncaya kadar geri dönülemeyecek zararlar ortaya çıkması davayı kazanılsa da artık anlamsız kılabilir.  Dava konusu markanın, haklarına tecavüz teşkil edecek biçimde Türkiye’de kullanılmakta olduğu ve kullanılması konusunda ciddi ve etkin çalışmaların yapıldığını ispatlamak kaydı ile, davanın etkinliğini temin etmek için ihtiyati tedbir talebinde de bulunabilir. Bu şekilde dava sonuçlanıncaya kadar marka sahibinin hakları korunur.

Marka Patent Davaları İçin Görevli Mahkeme Görevli ve yetkili mahkeme SMK m. 156’ da açık bir şekilde düzenlenmiştir. Buna göre, “bu Kanunda öngörülen davalarda görevli mahkeme, fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi ile fikri ve sınai haklar ceza mahkemesidir.