• İmar Planlarına İtiraz ve Dava
• Parselasyon (Arazi ve Arsa Düzenlemesi) İşlemlerine İtiraz ve Dava
• Ayırma, Birleştirme, Terk, İhdas İşlemleriyle İlgili Davalar        
•  Yapı Ruhsatı ve Kullanma İzniyle İlgili İşlemlere İtiraz ve Dava
•  İnşaat Durdurma ve Yıkım İşlemlerine Karşı İtiraz ve Dava
• Tehlike Arz Eden Yapıların Yıktırılmasına İlişkin İşlemlere Karşı İtiraz ve Dava Açmak
• İmar Para Cezalarına Karşı Açılacak Davalarla İlgili Temel Hususlar

İMAR HUKUKU İMAR PLANI

Yerleşim bölgelerinin, düzenli, sağlıklı ve estetik bir şekilde kurulması, mevcut durumunun korunması, iyileştirilmesi ve geleceğinin insan yaşamının gereklerini karşılayacak şekilde hazırlanmasına “imar planlaması”, İmar planlamasında yetkili birimleri belirleyen, planlamanın temel ilkelerini, uyulması zorunlu usul kurallarını, temel hedefleri, amaçları ve önceliklerini belirleyen hukuk kurallarına ise “İmar Hukuku” denir.

İmar planları nazım imar planları ve uygulama imar planları olarak iki gruptur.

İMAR PLANI İPTAL DAVASI

• İmar Planı Davaları Nerede, Hangi Mahkemelerde Açılır?

İmar planlarının iptali için açılan davalar, imar planları birer idari işlem olarak kabul edildikleri için idari yargının görev alanı içerisindedir. İdare mahkemelerinde dava açılır.

Bakanlıklarca oluşturulan imar planlarının iptaline ilişkin davalar ilk derece mahkemesi sıfatı ile Danıştay’da açılacaktır.

Yetkili Mahkeme

      İmar, kamulaştırma, yıkım, işgal, tahsis, ruhsat ve iskân gibi taşınmaz mallarla ilgili mevzuatın uygulanmasında veya bunlara bağlı her türlü haklara ve kamu mallarına ilişkin davalarda yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir (İYUK. Md. 34). İlk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülecek olanlar dışında kalan, yani bakanlıklarca yapılmış olmayan imar planları hakkında açılacak imar davaları  iptal davaları, imar planlamasına konu kılınan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde görülecektir.

İmar Planı İptali Davası Açmadan Önce İtiraz Zorunluluğu Durumu ve İmar Planlarında Askı Süresi

İmar Kanunu’nun “planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması” başlıklı 8.maddesinde, imar planlarının belediye meclislerince onaylanarak yürürlüğe girecekleri, bu planların bir ay süreyle ilan edilecekleri ve bu süre içerisinde planlara itiraz edilebileceği düzenlenmektedir. Ancak bu itiraz zorunlu değildir. İmar Planı davası açmadan önce pek çok kişinin önce itiraz etmenin zorunlu olduğunu düşünmektedir ve bu sebeple itiraz edip beklemektelerdir. Oysa ki imar planı iptali davası öncesinde itiraz zorunlu değildir. Zira idari yargıda ve idari davalarda itirazın bir dava ön şartı olabilmesi için açıkça kanunda belirtmesi gerekmektedir. Bu sebeple imar planı iptal davası açmadan önce dileyen itiraz edip, itirazının olumsuz sonuçlanırsa davasını açabilir dileyen ise itiraz etmeden doğrudan davasını açabilir.  Ancak, imar planı askı süresi tamamlanmadan imar planlarına karşı iptal davası açması da mümkün değildir. Çünkü imar planları, askı süresi tamamlanmadığı sürece henüz kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem niteliğine dönüşmemektedir. Ancak itiraz olmaması halinde planlar askı süresinin sonunda kesinleşir.

              İMAR PLANI İPTAL DAVASI AÇMA SÜRESİ

  İmar planı dava açma süresi İmar Kanunu’da ayrıca bir düzenleme olmadığı için İdari Yargıdaki idari işlemler için genel davası süresi olan İYUK’ un 7.maddesi gereğince, ilan ya da tebliğ tarihinden itibaren altmış (60) gündür. ( !!!! Buradaki “ilan tarihi” ni ilanın verildiği ilk değil ilanın son günü olarak anlamak gerekmektedir. Yani ilanın son tarihinin ertesi günü dava süresi işlemeye başlamaktadır. Bir çok kişi ilanın ilk önünü esas alıp dava süresinin geçtiğini düşünebilip, dava açma süresinin geçtiğini düşünebilmektedir) . İmar hukuku hukukun farklı alanlarını ilgilendiren bir hukuk dalı olması sebebiyle karmaşık bir alandır. İmar Planı dava süresi hesabı için ve imar davası avukat yardımı almanız faydalırdır.

İmar Planı Askı İlan Süresi Sonunda Ancak Dava Açılabilmektedir;

İmar Planı kararına itiraz etmeye mecbur kalmadan da dava açılabilmektedir. Ancak dava açmak için İmar Planı Kararının çıkması ile dava açma süresi ve dava açma hakkı hemen doğmamakta, İmar Planı Kararı ardından bir Askı Süresi bulunmaktadır. Askı süresi tamamlanmadan imar planlarına iptal davası açması da mümkün değildir. Çünkü imar planları, askı süresi tamamlanmadığı sürece henüz kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem niteliğine dönüşmemektedir. Ancak itiraz olmaması halinde planlar askı süresinin sonunda kesinleşir.

İmar planlarına karşı dava açma süresinin, askı ilanının son gününden itibaren başladığı hakkında Emsal Danıştay Kararı: Danıştay 6. Dairesi, 10.12.2001, E:2000/5692 , K: 2001/6248)

• İnsanlara zarar veren bir imar planını, henüz ilan edilmediği bir aşamada öğrenmişse, bu imar planının İK md.8 hükümleri gereğince ilan edilmesini bekleyip ilgili süreci takip edebilecektir. İmar planının yürürlüğe girdiği belediye meclisi yahut valiliğin onay kararı sonrasında ve fakat ilan edilmemişken yönetsel başvuruya konu kılınması durumu ile de karşılaşılabilir. Bu yönetsel başvuru İYUK md.11 bağlamında değerlendirilecektir. İlgili böyle bir başvuruda bulunması ile imar planından belli bir süreden beri haberdar olduğunu belirtmiş olacak, böylece belirttiği tarihten işlemeye başlamış yönetsel dava açma süresi başvurusu ile duracaktır. İdarenin bu başvuruyu 60 gün içerisinde yanıtlamaması durumunda, bu 60 günlük sürenin ardından idari başvuruda bulunmadan önce geriye kalmış olan sürenin de hesaba katılması ile dava açma süresi belirlenebilecektir.

Ancak bu sürenin ne zaman işlediği veya karar çıktıktan sonra dava süresi geçmiş olsa bile dava süresinin canlandığı, dava açma süresinin tekrar başladığı durumlar olabilmektedir. Dava süresi geçtikten sonra dahi dava açma süresinin yorumu ve dava açılabilir hale getirmek için bir takım hukuki ve idari işlemler gerektirebilmektedir. Bu sebeple bir imar davası avukat tarafından yardım almanın faydası vardır.

İmar planına itiraz edilmişse iki ihtimal vardır;

1. İmar planına itiraza karşı hiç cevap verilmemiş olabilir;

Bu durumda imar planı itirazı yapıldığı günü izleyen günden itibaren 60 gün cevap verilmemiş ise, 60 günün sonunda dava hakkınız doğmaktadır. Bu tarihten itibaren 60 günlük dava süresi başlamaktadır.

• İmar planına itiraza cevap verilmişse;

İmar planı itirazınıza olumsuz cevap verilmişse, ya da belirsiz cevap verilmişse imar planı davası açmak için 60 günlük dava açma süreniz tekrar işlemeye başlar. 

***İMAR PLANI KARŞI DAVA AÇMA SÜRESİ GEÇİLMİŞ İSE DAHİ İMAR PLANI İPTAL DAVASI AÇILABİLİR Mİ?       

            Yalnızca İmar Planı iptal davaları için değil idari davalar açısından dava açma süresinin geçtiği bazı istisnai durumlarda dahi idari dava açılabileceğinin bilgisine sahip olunmadığı görülmektedir. Kanun ve Danıştay İçtihatları sonucu İdare Hukukundaki dava açma süresi geçmiş olsa bile bazı durumların gerçekleşmesi halinde veya bazı işlemlerin kişilerin veya temsilen, imar planı avukat tarafından yapılması durumunda bu işlemler neticesinde dava açma süresi geçmiş olsa bile tekrar doğabilmektedir, DAVA SÜRESİ GEÇMİŞ OLSA BİLE DAVA AÇILABİLECEĞİ DURUMLAR OLUŞABİLMEKTEDİR

            İmar Planı Dava Süresi Geçmiş Olsa Dahi Bazı Durumlarda, Uygulama Sonrası Dava Açılabileceğine İlişkin Danıştay Kararı ;

T.C.

DANIŞTAY

İdari Dava Daireleri

Genel Kurulu

Esas No: ………

Karar No: ………..

Özeti:   Uyuşmazlığa konu, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanan imar planının, 3194 Sayılı Yasa öngörüldüğü biçimde ilan edilmemesi nedeniyle kesin ve davacı yönünden uygulanabilir nitelikte olmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddi yolundaki kararda isabetsizlik görülmediği hakkında.-DKD.3

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı):…

Karşı Taraf (Davalı): Bayındırlık ve İskan Bakanlığı

İstemin Özeti : Danıştay Altıncı Dairesinin ……….günlü, ………….sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması davacı tarafından istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Aylin Bayram’ın Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı M.İclal Kutucu’nun Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp, Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.

Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle Daire kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunca gereği görüşüldü:

Dava, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 3194 ve 7269 sayılı Yasalara göre 20.4.2000 tarihinde onaylanan … Afetzede Yerleşim Alanı 1/1000 ölçekli uygulama imar planının … Köyü, 28 ada, 1137, 1138, 1139, 1140, 1141, 1142, 1143, 1144 ve 1145 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin bölümünün iptali istemiyle açılmıştır.

Danıştay Altıncı Dairesi ………………………………….kararıyla; 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinin (b) fıkrasında; “İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planiar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tesbit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan suresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye Başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar. Kesinleşen imar planlarının bir kopyası Bakanlığa gönderilir.” hükmünün yer aldığı, idari bir işlemin hukuksal sonuçlar yaratabilmesi ve dava konusu edilebilmesi için kesinleşmesinin gerektiği, nitekim 2577 sayılı Yasanın 14. maddesinin 3/d bendinde de idari davaya konu olabilecek İşlemlerin kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemler olması gerektiğinin öngörüldüğü, beiediye meclisince kabul edilmekle veya bakanlıkça onaylanmakla yürürlüğe girdiği 3194 sayılı Yasanın 8 İnci maddesinde belirtilen imar planlarının kesinleşmeleri için aynı madde hükmü uyarınca bir ay süreyle askıya çıkarılmak suretiyle ilan edilmelerinin gerektiği, dava konusu olayda ara kararına verilen yanıtlardan uyuşmazlığa konu imar planının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylandığı; ancak, 3194 sayılı Yasada öngörüldüğü biçimde ilan edilmediği; bu durumda, ortada kesin ve davacı yönünden uygulanabilir nitelikte bir imar planının bulunmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemin İdari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gerekli nitelikte bir işlem olmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar vermiştir.

Davacı, ………………………………sayılı bu kararı temyiz etmekte ve dava konusu işlemin kesinleştiğini, bölgede kamulaştırmalar yapıldıktan sonra uygulamaların gerçekleştiğini, deprem kalıcı konutlarının iskana açıldığını öne sürerek bozulmasını istemektedir.

Temyiz edilen”kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacının temyiz isteminin reddine, Danıştay Altıncı Dairesinin …………………….sayılı kararının onanmasına, 18.9.2003 günü oyçokluğu ile karar verildi.

 imar planı iptal davası hakkında bir avukata danışmanız faydalıdır.

 İmar Durum Belgesi Davası Emsal Karar;

DANIŞTAY 6. DAİRESİ

E: 1988/2801, K: 1990/104

• Bitişik Parselden Dolayı imar Durum Belgesi Verilmemesi;

Söz konusu İmar Durum Belgesine ilişkin kararda Taşınmaza inşaat yapmak amacıyla imar durumu verilmesi isteminin reddine ilişkin işlemi iptali sebebiyle açılmıştır.

Karar Özeti; Kadastral adanın büyük bölümünde ruhsatlı yapılaşmanın gerçekleştiği ve davacıya ait parselin de imar yönetmeliğinde belirtilen ölçülere uygun bulunduğu anlaşıldığından henüz parselasyon planı yapılmayan bu yerde …… davacıya inşaat yapması için imar durumu vermemesinde isabet verilmediği…. Görüşüne yer verilmiştir. İMAR DAVASI İLE İLGİLİ SORULARINIZI AŞŞAĞIDA SORABİLİRSİNİZ;