SIĞINMACI VE GEÇİCİ KORUMA

YABANCILAR İÇİN İKAMET İZİNLERİ

MÜLTETECİ, SIĞINMACI, GEÇİCİ KORUMA

 

Cenevre Sözleşmesine taraf olan Türkiye, Avrupa dışından gelen kişiler için mülteci değil, sığınmacı tanımını kullanmaktadır. Normalde uluslararası hukukta sığınmacı; mülteci başvurusu yapmış ancak başvurusu işlemleri henüz bitmemiş kişileri ifade etmektedir.

Türk hukuk sistemimizde Sığınmacı; mülteci olmak için gerekli şartları taşımakla birlikte, Avrupa ülkesi olmayan bir ülkeden gelen, güvenli üçüncü bir ülkede bulunana kadar kendisine geçici oturma izni verilen, geçici koruma ikamet izni kişilere denmektedir. Ancak daha sonra Türkiye’deki Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile sığınmacılara, şartlı mülteci statüsü verilerek, sığınmacılar için şartlı mülteci tanımı yapılmıştır.  Buna göre ülkelerinde meydana gelen olaylar sebebiyle zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için Türkiye’ye gelen ya da ülkesinde zulme uğrayacağı için geri dönemeyen, dönmek istemeyen kişilere ŞARTLI MÜLTECİ STATÜSÜNDE geçici koruma oturma izni ( geçici koruma ikamet izni ) verilerek TÜRKİYE’DE KALMASINA İZİN VERİLİR.

 

• Kitlesel Akın İle Gelen Suriyeli Ve Iraklı Kişilerin Farkı

Türkiye’ye Suriye ve Irak’tan toplu, kitlesel olarak kişiler şartlı mülteci statüsünde bulunmamaktaydı. Ancak Türkiye’nin çıkarmış olduğu 2014 tarihli Geçici Koruma Yönetmeliği sonucunda ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, acil ve geçici koruma almak amacıyla kitlesel, toplu olarak veya bu kitlesel akın döneminde bireysel olarak sınırlarımıza gelen, sınırlarımızı geçin yabancıları koruma altına alıp Türkiye’de geçici oturma izni, geçici koruma ikamet izni  vermektedir. Kitlesel olarak Suriye’den ve Irak’tan gelen kişiler de bu kapsamdadır.

Geçici korumanın herhangi bir süre sınırı bulunmamaktadır.

 

 

YABANCILAR İÇİN İKAMET İZNİ

 

UZUN DÖNEM İKAMET İZNİ

 

Uzun Dönem İkamet İzni Düzenlenebilecek Yabancılar Kimlerdir?

 

– Türkiye’de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle kalmış olan ya da Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara uyan yabancılara, Bakanlığın onayıyla valilikler tarafından uzun dönem ikamet izni düzenlenebilir.

– Mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri ile insani ikamet izni sahiplerine ve geçici koruma sağlananlara, uzun dönem ikamet iznine geçiş hakkı tanınmamaktadır. İkamet izni verilmemesi durumunda bu ret kararlarına karşı ikamet izni davası açabilirsiniz.

Uzun Dönem İkamet İzni Kaç Yıllık Sürelerle Düzenlenebilir?

Uzun Dönem ikamet izni süresiz düzenlenmektedir.

Uzun Dönem İkamet İzni Şartları Nelerdir?

KISA DÖNEM İKAMET İZNİ

• Kısa Dönem İkamet İzni Düzenlenebilecek Yabancılar Kimlerdir?

 

1-Bilimsel araştırma amacıyla ikamet;

Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan yabancıların bilimsel araştırmanın izne tabi olması halinde bilimsel araştırmaya konu ilgili kurum veya kuruluşlardan izin belgesi almaları; izne tabi olmaması halinde araştırma konusuna ilişkin beyan sunmaları istenilmektedir.

2-Türkiye’de taşınmaz malı bulunması sebebiyle ikamet

Taşınmazı bulunan yabancıların ikamet izni talebinde bulunması halinde taşınmazın konut olması ve bu amaçla kullanılması gerekmektedir. Taşınmaz kapsamına diğer taşınmazlar da girer yalnızca ev ile sınırlı değildir. Taşınmaz sahibinin ailesi de ikamet alabilir.

3-Ticari bağlantı veya iş kuracak olması sebebiyle ikamet izni

Ticari bağlantı veya iş kuracak yabancıların üç ayın üzerinde ikamet izni talep etmesi halinde gerekli olan evrakları tedarik etmesi istenebilir.

4-Hizmet içi eğitim programına katılacak olan yabancılar;

Bu amaçla verilen ikamet izinleri hizmet içi eğitim verecek kurum veya kuruluşun sunduğu eğitimin içeriği, süresi, yeri konularındaki bilgi ve belgelere dayanarak program süresince düzenlenmektedir.

5-Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar ya da öğrenci değişim programları çerçevesinde eğitim veya benzeri amaçlarla gelecek olan yabancılar;

 

Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan yabancıların ilgili kurumdan alınacak bilgi ve belgeyi sunması istenir. İkamet izni süresi, eğitim veya benzeri amacın süresini geçemez.

Öğrenci değişim programları (Erasmus, Mevlana, Farabi vb.) kapsamında gelen öğrencilerden; ilk kayıt tarihlerinden itibaren üç ay içinde genel sağlık sigortalısı olmak için talepte bulunanlardan ayrıca sağlık sigortası istenmez. Ancak, kayıt tarihinden itibaren üç ay içinde başvuruda bulunmayarak ikamet için sigorta olma hakkını kaybedenlerden özel sağlık sigortası yaptırmaları istenir. İkamet izni başvurusu ve ikamet izni davası hakkında avukata danışabilirsiniz. İkamet izni davası avukat yardımı almanız, hukuki süreciniz açısından faydalıdır.

 

6-Turizm amaçlı kalacak yabancılar;

Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan yabancıların seyahat planlarına ilişkin hususlardaki (ülkede nerede, ne zaman ve ne süreyle kalacağı gibi) beyanı değerlendirilir. Gerekli görülmesi halinde bilgi veya belge sunması istenebilir.

İkamet izni verilmemesi durumunda bu ret kararlarına karşı ikamet izni davası açabilirsiniz.

7-Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşımamak kaydıyla tedavi görecek olan yabancılar;

Bu amaçla Türkiye’ye gelen yabancıların kamu veya özel hastanelere kabulleri aranır. Bunlardan tüm tedavi masraflarını ödediklerini belgeleyenlerden sağlık sigortası şartı aranmaz.

İkamet izinleri tedavi sürelerine uygun olacak şekilde düzenlenir.

Tedavi süresince barınma, iaşe veya sağlığa ilişkin giderleri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca karşılanan yabancılardan maddi imkânın tespiti ile geçerli sağlık sigortası şartı aranmaz.

Gerektiğinde ilgili hastaneden veya kamu kurum ve kuruluşundan yabancının tedavisine ilişkin bilgi veya belge istenebilir.

Mevcut Sağlık İşbirliği anlaşmaları kapsamında ülkemize tedavi amacıyla gelen yabancıların refakatçilerinin (anlaşmada refakatçilere ilişkin ayrıca bir hüküm bulunmuyorsa) ikamet izni işlemleri genel hükümlere göre yürütülmektedir.

8- Adli veya idari makamların talep veya kararlarına bağlı olarak Türkiye’de kalması gereken yabancılar;

Bu amaçla düzenlenecek ikamet izninin süresi, karar veya talepte belirtilen süre göz önünde bulundurularak düzenlenir.

9-Aile ikamet izni şartlarını kaybetmesi durumunda kısa dönem ikamet iznine geçirilecek olan yabancılar;

10-Türkçe öğrenme kurslarına katılacak olan yabancılar;

Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan ve Türkçe kursu vermeye yetkili kuruma (Milli Eğitim Bakanlığından izinli olmalıdır.) kayıt yaptıran yabancıya en fazla iki defa verilebilir.

Kurs süresi bir yıldan az ise ikamet izni süresi kurs süresini geçemez. Kursu veren kurum, Türkçe öğrenim amacıyla kayıt yaptıran yabancının kursa başlama ve devam durumunu il müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.

11-Kamu kurumları aracılığıyla Türkiye’de eğitim, araştırma, staj ve kurslara katılacak olan yabancılar;

Bu amaçla düzenlenen ikamet izni süresi bir yılı geçemez. Barınma, iaşe veya sağlığa ilişkin giderleri ilgili kamu kurumlarınca karşılanan yabancılardan maddi imkânın tespiti ile geçerli sağlık sigortası şartı aranmaz. Kurumlardan bilgi ve belge istenebilir.

12-Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altı ay içinde müracaat eden yabancılar;

Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan yabancılara mezun oldukları tarihten itibaren altı ay içinde müracaat etmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere en fazla bir yıl süreli ikamet izni verilebilir.

13-Türkiye’de çalışmayan ancak Bakanlar Kurulunca belirtilecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu;

Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan yabancılara en fazla beşer yıllık sürelerle ikamet izni düzenlenebilir.

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunun, 6458 sayılı Kanunda meydana getirdiği bu değişiklikle ülke ekonomisine katkı sağlayacak nitelikli yabancıların teşvik edilmesi ve yabancılara ikamet izni işlemlerinde kolaylık sağlanması amaçlanmıştır.

14-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı olan yabancılar,

Bu amaçla ikamet izni talebinde bulunan yabancılara en fazla beşer yıllık sürelerle ikamet izni düzenlenebilir. İkamet izni verilmemesi durumunda bu ret kararlarına karşı ikamet izni davası açabilirsiniz.

Kısa Dönem İkamet İzni Kaç Yıllık Sürelerle Düzenlenebilir?

 

Kısa dönem ikamet izni için ikamet başvurusu yapıp yukarıda 13. ve 14. sırada yer alan yabancılar hariç olmak üzere her defasında en fazla ikişer yıllık sürelerle düzenlenebilir.

Kısa Dönem İkamet İzni Şartları Nelerdir?

Kısa dönem ikamet izninin düzenlenebilmesi için yabancıların Kanunun 32 nci maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir.

– Türkiye’de kalış amacıyla ilgili destekleyici bilgi ve belgeleri ibraz etmek,

– Anılan Kanunun 7 nci maddesi kapsamına girmemek,

– Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak,

– İstenilmesi halinde, vatandaşı olduğu ya da yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak,

– Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek.

Kısa Dönem  İkamet İzni Başrusu Red, İptal veya Uzatılmama nedenleri nelerdir?

 

– İkamet izni başvurusu için aranan şartlardan birinin veya birkaçının yerine getirilmemesi veya ortadan kalkması,

– İkamet izninin veriliş amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi,

– Hakkında geçerli sınır dışı etme veya ülkeye giriş yasağı kararının bulunması,

– Yurt dışında kalış süresi bakımından ihlale düşülmesi,

hallerinde kısa dönem ikamet izni verilmez, verilmişse iptal edilir, süresi bitenler uzatılmaz.

İkamet izninin reddedilmesi veya iptal edilmesi durumunda bu karar itiraz veya dava açma hakkınız bulunmaktadır. İkamet izni iptali, reddedilmesi gerekçeleri her biri ayrı bir hukuki yol izlenilmesi gerektiği için bir avukata danışarak hukuki yardım almanız faydalıdır. İkamet izni verilmemesi durumunda bu ret kararlarına karşı ikamet izni davası açabilirsiniz.

 

AİLE İKAMET İZNİ

 

Aile İkamet İzni Düzenlenebilecek Yabancılar Kimlerdir?

Türk vatandaşlarının, 5901 sayılı Kanunun 28 inci maddesi kapsamında olanların veya ikamet izinlerinden birine sahip olan yabancılar ile mültecilerin ve ikincil koruma statüsü sahiplerinin;

1. a) Yabancı eşine,
2. b) Kendisinin veya eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna,
3. c) Kendisinin veya eşinin bağımlı yabancı çocuğuna,

aile ikamet izni ikamet izni başvurusu üzerine düzenlenebilir.

Aile İkamet İzni Kaç Yıllık Sürelerle Düzenlenebilir?

 

– Aile ikamet izni her defasında üç yılı aşmayacak şekilde düzenlenebilir.

– Aile ikamet izninin süresi hiçbir şekilde destekleyicinin ikamet izni süresini aşamaz.

Aile İkamet İzninin Şartları Nelerdir?

Aile ikamet izninin düzenlenebilmesi için yabancıların Kanunun 35 inci maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir.

– Destekleyicide aranan şartları karşılamak,

(Destekleyicinin; tüm aile fertlerini kapsayan geçerli sağlık sigortası, fert başına asgari ücretin üçte birinden az olmamak kaydıyla aylık gelire sahip olması, son beş yıl içinde aile düzenine karşı suç işlememiş olduğunu adli sicil kaydıyla belgelemesi, az bir yıl Türkiye’de ikamet etmesi ve adres kayıt sistemine kayıtlı olması)

Aile İkamet İzni Red, İptal veya Uzatılmama nedenleri nelerdir?

 

– Aile ikamet izni için aranan şartların yerine getirilmemesi veya ortadan kalkması,

– Aile ikamet izninin veriliş amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi,

– Hakkında geçerli sınır dışı etme veya ülkeye giriş yasağı kararının bulunması,

hallerinde aile ikamet izni verilmez, verilmişse iptal edilir, süresi bitenler uzatılmaz.

 

ÖĞRENCİ İKAMET İZNİ

 

Öğrenci İkamet İzni Düzenlenebilecek Yabancılar Kimlerdir?

– Aile ikamet izni bulunmayan ilk ve orta derecede öğrenim görecek yabancılara (Aile ikamet izni bulunan ilk ve ortaöğretim seviyesinde eğitim görecek yabancılar 18 yaşına kadar ikamet izni almasına gerek kalmadan eğitimine devam edebilmektedir. Ancak 18 yaşını dolduran ve halen ortaöğretim seviyesinde eğitimine devam eden öğrencilerin ikamet izni alması gerekmektedir.),

– Ülkemizde bir yükseköğretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora, Tıpta Uzmanlık Eğitimi (TUS), Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi (DUS) seviyelerinde eğitim görecek yabancılara,

öğrenci ikamet izni düzenlenebilir.

Öğrenci ikmet izni, öğrencinin yalnızca eş ve çocuklarına aile ikamet izni başvurularında destekleyici olma hakkı sağlamaktadır. Diğer yakınlarına, ikamet izni alma konusunda hiçbir hak sağlamaz. İkamet izni verilmemesi durumunda bu ret kararlarına karşı ikamet izni davası açabilirsiniz.

Öğrenci İkamet İzni Şartları Nelerdir?

Öğrenci ikamet izninin düzenlenebilmesi için yabancıların Kanunun 39 uncu maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir.

-Türkiye’de kalış amacıyla ilgili destekleyici bilgi ve belgeleri ibraz etmek (Kanunun 38 inci maddesi),

-Anılan Kanunun 7 nci maddesi kapsamına girmemek,

-Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek,

Öğrenci İkamet Sağlık  Sigortası

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre ilk kayıt tarihlerinden itibaren üç ay içinde genel sağlık sigortalısı olmak için talepte bulunan yabancı öğrencilerden ayrıca sağlık sigortası istenmez. Ancak, kayıt tarihinden itibaren üç ay içinde başvuruda bulunmayarak ikamet sigortası olma hakkını kaybedenlerden özel sağlık sigortası yaptırmaları istenir.

Öğrenci İkamet İzni Red, İptal veya Uzatılmama nedenleri nelerdir?

– Öğrenci ikamet izni düzenlenmesi için aranan şartların karşılanamaması veya ortadan kalkması,

– Öğrenimini sürdüremeyeceği yönünde kanıtların ortaya çıkması,

– Öğrenci ikamet izninin veriliş amacının dışında kullanıldığının belirlenmesi,

– Hakkında geçerli sınır dışı etme kararı veya Türkiye’ye giriş yasağı bulunması,

hallerinde kısa dönem ikamet izni verilmez, verilmişse iptal edilir, süresi bitenler uzatılmaz.

İkamet izni verilmemesi durumunda bu ret kararlarına karşı ikamet izni davası açabilirsiniz.